زائو – وو کی (赵无极) از شناخته شده ترین هنرمندان چین است در آثار او هنر خطاطی و نقاشی سنتی چین با شیوه ی نقاشی انتزاعی غرب آمیخته شده است.
زائو وو کی در سال 1921 درشهر بیژینگ چین به دنیا آمد..
از سن ده سالگی طراحی ها و نقاشیهایی با شیوه ی مختص به خود می کشید .او در خانواده ی تحصیلکرده پرورش یافت که علاقه به هنر داشتند.پدر بزرگ زائو وو کی به او آموخته بود که خطاطی زمانی می تواند هنر محسوب شود که در آن روح زندگی دمیده شود.پدرش که کارمند بانک بود نیز نقاشی آماتور بود.
در سن 14 سالگی او در مدرسه ی هنرهای زیبای هانگ-چیو پذیرفته شد و شش سال درآنجا به آموختن هنر پرداخت 1941- 1935 .
همزمان با آموختن نقاشی سنتی چینی نقاشی کردن از مجسمه های گچی ،نمونه برداری از نقاشی و روشهای نقاشی غربی از جمله قوانین پرسپکتیو را نیز آموخت.او همگام با آموخته های آکادمیک وتکنیکهای نقاشی واقع گرایانه طبیعتهایی می کشید که در آنها سعی داشت وحدت عناصر طبیعت را در ورای بیانی داستان گونه به تصویر کشد.او در سال 1941 به عنوان دستیارمربی در مدرسه به کار مشغول شد. اولین نمایشگاه خود را در چونگ-کینگ بر پا کرد.
آثارآغازین او متاثر از پیکاسو،ماتیس و سزان بود . چانچه خود می گوید:" پیکاسو به من آموخت که چگونه مانند خودش نقاشی کنم .ولی از سزان آموختم که چگونه نگاهی دیگر به طبیعت چین داشته باشم".در سال 1947قبل از آنکه چین را ترک گوید اولین نمایشگاه انفرادی خود را در شانگ های برپا کرد.در 26-م فوریه ی سال 1948 همراه با همسرش لن-لن بعد از سفر دریایی 36 روزه به شهر مارسیل فرانسه و در اول آوریل به پاریس رسیدند.او اولین بعد ظهر خود در پاریس را در موزه ی لوور گذراند. در پاریس او تکنیک لیتوگرافی را در چاپخانه ی دژوبرت آموخت.
در فوریه ی 1949 زائو وو کی جایزه ی نخست در مسابقه ی طراحی که داوران آن اشخاص مهمی چون لوته و گرومایر بودند را از آن خود کرد.اولین نمایشگاهش در پاریس در سال 1949 در گالری کروز بر پا شد.برنارد دوریوال در مورد آثاربه نمایش گذاشته شده اش چنین نوشت: "چینی در جوهره ی خود،مدرن وفرانسوی از برخی جهات ،نقاشیهای او سنتز خوشایندی را می نمایانند". آثارش از سوی نقاشانی چون میرو و پیکاسوتقدیر شد.
نحستین کارهای چاپی او در سال 1951در گالری لا هیون به نمایش گذاشته شد."هنری میشو" تحت تاثیر کارهای چاپی اواشعاری سرود که در کنار آثار چاپی او نمایش داده شد زائو کی همچنین شش اثر برای" اشعار-پاریس" نویسنده ی آمریکایی هری رسکولنکو تصویر سازی کرد .در همین سال" نستو جاکومتی" ناشر سویسی شش اثر چاپی او را در گالری کبیپشتین برن و گالری لایا در شهر ژنو به نمایش گذاشت زائو وو کی برای شرکت در این مراسم به سویس سفر کرد و برای اولین بار آثار پل کلی را دید و تحت تاثیر کارهایش قرار گرفت او دریافت که احساسات درونی کلی از برخی جهات همسوی دیدگاههای او بوده است پل کلی در کارهایش از نقاشی –نشانه ای چینی تاثیر پذیرفته است و از سویی او دنیای نقاشی غرب را برای او ملموس تر نمود .
او تا سال 1953 همچنان تحت تاثیر پل کلی نقاشی کرد...طبیعت ، پرندگان ،جنگلها، دریا و مناظر شهر ونیز در آثارش با روحیات نقاشی چینی آمیخته شدند. در سال 1951 او برای دومین بار کارهای آبرنگ و رنگ روغنش را در پاریس ودر گالری "لا هون- La Hune"به نمایش گذاشت.واکنش مطبوعات بسیار مطلوب بود.یکی از تفاسیر در مورد آثارش به قلم "جین بورت" ودر مجله ی آرت چنین بود :دنیای زائو وو کی جذابترین دنیای ممکن است ،یکی از مطلوبترین ها برای آن قدم زدن های طولانی،خیال پردازیها ودلخوشیهای اکتشافاتی که ما رابر آن می دارد که بگوییم او یک هنرمند است و به ما بزرگترین لذت را در نگاه به جزیی ترین ها می دهد...
دوران سفر او به توسکانی ،رم ، پمپی،ناپل و اسپانیا و نیویورک دورانی برای رسیدن به تعادل درونی برای او بود..او نمایشگاههایی در باسل ،لوزان ،واشینگتن، شیکاگو وگالری "کدبای برچ-Cadby Birch " نیویورک بر پا کرد چنانکه هنری میچ (Henri Michaux) در مورد آثارش نوشت:"زائو وو کی دوست دارد خطوط مستقیم را پنهان کند ، بشکند و به ما نشان دهد که آن خطوط می لرزند، سپس با طراحی و خط خطی کردن مسیرهای انحرافی و پیچ و خم های خیالپردازی را نشان می دهد ،بناگاه در همان فضای شاد شما خود را در دهکده ای در چین می یابید،نقاشی ظاهر می شود ،شادمانه می لرزد در نشانه هایی از باغها..
نقاشیهای طبیعت گرایانه و فیگوراتیو او طی سالهای 1954-1953 به سوی شیوه ای انتزاعی گرایش یافت او با ملحق شدن به دوستانش در پاریس از جمله ویرا د سیاوا ،ماتیوف ریوفل ، دوفول وکارلوس نقاشیهایی با شیوه ی آبستره خلق کرد.چنانچه او گفته است "نقاشیهایم نا خوانا شده اند،دیگراز طبیعتهای بیجان و گلها نشانی نیست ، من به تصورات خودتکیه کردام ،به نوشته های نامفهوم..."
آثار ضربه قلم موهای گرد او به نشانه هایی از آثار تخت و مثلثی تغییرشکل یافت ..بخشی این تغییر با الهام از اندیشه های شیتائ (Shitao) راهب تائویی وهنرمند محبوبش بود که در سال 1731 در مورد دیدگاههای نقاشی نوشته بود :"واجب است که اثر هنری با آزادی حرکت دست هنرمند آفریده شود با دستی بر افراشته شد ه تا ظرفیت تغییرات ناگهانی را داشته باشد.. و .قلم مو عامل نمایان شدن پدیده ها ازیک وضعیت است."
او معمولا بومهایش را در حین کار کردن یا به دیوار تکیه می داد و یا بر روی زمین می گذاشت تا با آزادی بیشتر کار کند .موسیقی عامل مهمی درروند شکل گیری آثارش بود او در حین نقاشی به موسیقی باخ، موتزارت ،وبر دبوسی...گوش می داد .او کارهای انتزاعی خود را با تاریخ های اتمام کار نام گذاری می کرد.زایو وو کی در فرمتهای دولته ای و سه لته ای نیز آثاری خلق کرده است.
ناهماهنگی ظاهری در کارهایش در نهان ساختار زمینه ای محکمی دارد پدیده ای که توصیف دائویستی Daoist را در طبیعت خود داشته و ریشه در فلسفه و تفکرات نهفته در نقاشیهای سنتی چین را دارد ..همان یافتن تعادل در یک وضعیت بحرانی و بی نظمی . در مورد آثار زایو وو کی او این پدیده را نتیجه ی بیان تنوعات مرزی و زمانی برای رسیدن به یک هویت هنری در آثارش می داند.
آثار زائو وو کی کیفیت شاعرانه دارند..در کارهایش سطوح رنگی کشیده شده ی نوساندار ،نورو سایه با هم تداخل ، برخورد یا از هم دور می شوند ...کلیت رنگهایی که دنیایی را ظاهر می کنند..
زایو وو کی همچنان به خلق آثار باشکوه خود با نیرویی افسونگر وتاثیر گذار ادامه داد.چنانچه دوست نویسنده اش "کلود روی" می گوید:"نقاشی او به تعادلی عالی در پیوند دادن طبیعت گرایی و انتزاع دست یافته است..آثارش با آن بخش از وجود ما که مبارزه می کند با غرابتها،اهریمنی ها و نازیباییها هماهنگ است..تا باور داشته باشیم به امکان حاکم شدن زیبایها در جهان ..آثارش با شکوه هستند...
آثار او در مجموعه های بین المللی از جمله درگالریها و موزه های ملی ژاپن،آمریکا و فرانسه ارئه شده اند..
نمایشگاههای بازنگرانه ای از کارهایش در سالهای 1979،1981و 1988 در فرانسه بر گزار شده است او عضو آکادمی هنرهای زیبای فرانسه بود و یکی از هنرمندان موفق و شهرت یافته ی چینی در زمان حیات خود محسوب می شود
زائو وو کی در 9 آوریل 2013 در خانه خود در سویس در گذشت.
منبع: ویکی پدیا