سیزدهم فروردین روز طبیعت (سیزده بدر) ص 3

سیزدهم فروردین روز طبیعت (سیزده بدر)

واژه سیزده به در
سیزده به در سیزدهمین روز فروردین ماه و از جشن های نوروزی است. در تقویم های رسمی ایران این روز، روز طبیعت نامگذاری شده و از تعطیلات رسمی است.

برخی بر این باورند در این روز باید برای راندن نحسی از خانه بیرون روند و نحسی را در طبیعت به در کنند. اما برای اثبات اینکه ایرانیان قدیم هم این دیدگاه را داشتند هیچ روایت تاریخی و قابل استنادی وجود ندارد.

مشهور است که واژهٔ سیزده به در به معنای (در کردن نحسی سیزده) است. اما وقتی به معانی واژه ها نگاه کنیم برداشت دیگری از این واژه می توان داشت.

در به جای (دره و دشت) می تواند جایگزین شود. به عنوان مثال علامه دهخدا، واژه (در و دشت) را مخفف (دره و دشت) می داند
یکی از معانی واژه (به)، (طرف و سوی) می باشد

پس با نگاهی کلی می توان گفت واژه (سیزده به در) به معنای (سیزدهم به سوی در و دشت شدن) می باشد که همان معنی بیرون رفتن و در دامان طبیعت سر کردن را می دهد

فلسفه سبزه گره زدن
یکی از آیین های این روز سبزه گره زدن است که بیش تر جوانان در این روز این کار را انجام می دهند. گره زدن سبزه به معنای گره زدن زندگی با طبیعت است که هیمشه سبز و شاداب باقی بمانیم

افسانهٔ آفرینش در ایران و مسألهٔ نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی دربارهٔ کیومرث حائز اهمیت زیادی است.

در اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را اولین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است. گفته های حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و الانبیا صفحات ۲۹ -۲۳ و گفته های آثار الباقیه بر پایهٔ همان آگاهی است که در منابع پهلوی وجود دارد.

مشیه و مشیانه که دختر و پسر دوقلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج نمودند.

در آن زمان چون عقد و نکاهی شناخته شده نبود آن دو به وسیلهٔ گره زدن دو شاخهٔ مورد، پایهٔ ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز بخوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را - بویژه دختران و پسران دم بخت - انجام می دادند و امروز هم دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی نیت می کنند و علف گره می زنند

نحوست (نحس بودن) سیزده
تا کنون هیچ دانشمندی ذکر نکرده که سیزده نوروز نحس است بلکه قریب به اتفاق روز سیزده نوروز را بسیار سعد و فرخنده دانسته اند. برای مثال در آثار الباقیه ابوریحان بیرونی، جدولی برای سعد و نحس بودن روز ها قرار دارد که در آن برای سیزدهم نوروز که تیر روز نام دارد، کلمهٔ سعد به معنی نیک و فرخنده آمده است.  بعد از اسلام چون سیزدهم تمام ماه ها را نحس می دانند، به اشتباه سیزدهم عید نوروز نحس شمرده شد.

بسیاری از مردم به نحسی عدد سیزده نه تنها اعتقادی ندارند بلکه در اساس تأثیر عددی خاص را در سرنوشت خود مؤثر نمی دانند اما این باور که در قدیم عدد سیزده را خوش یمن تلقی نمی کرده اند شاید به این دلیل باشد که در طالع نمای نجومی، قدما معتقد بودند که آسمان دوازده برج دارد و هر تولدی که صورت می گیرد دارای ستاره ای در یکی از دوازده برج است و بنا براین اینکه کدام ستاره در کدام برج قرار گرفته، طالع و خوی فرد متولد شده شکل می گیرد و خارج از دوازده برج که عدد سیزده است ،نابجا و نحس به شمار می آمده است. در هر حال اکنون دیگر نحسی عدد سیزده مورد پذیرش همگان قرار ندارد و بیشتر جنبه خرافی دارد.

گروهی از مردم معتقدند که برای دور کردن نحسی این روز باید از خانه خارج شوند و سیزده بدر کنند تا نحسی روز در طبیعت به در شود. در این روز سبزه ها سبز شده را که چند روز اول سال نو مهمان سفره هفت سین بوده به آب روان می سپارند. خوراکی های باقیمانده نوروز، به مصرف می رسد، بساط بازیهای دسته جمعی پهن است.
روز سیزدهم، کمتر کسی در منزل می ماند. در ساعت اول روز خیابانها شلوغ و پر رفت و آمد است. پارکها مناظر طبیعی اطراف شهر پذیرای میلیونها زن و مردم و جوان و پیر و کودک است. خانواده ها با صفا و صمیمیت در کنار هم می نشینند و گل می گویند و گل می شنوند.

مردمی که در طول سال در هیاهوی شهر پی نام و نان هستند و با هم روابطی سرد و خشک دارند در این روز تغییری در رفتارشان روی می دهد همه مهربان و شادمان هستند. گویی بهترین روز سال همین روز است. هر چند گروهی آن را نحس می شمارند اما در این روز همه چیز و همه کس رنگ شادی دارد.

سیزده به در نحس است یا مبارک؟
گروهی چنین بیان می دارند که روز سیزده هر ماه در جدول سی روز ایران باستان به فرشته تیر یا تیشتر که ستاره باران است،مربوط است و بسیار روز خجسته و مبارکی است. در اعتقادات مردم ایران باستان روز سیزده بدربه هیچ وجه نحس نبوده است. در جدول مربوط به سعد و نحس روزها نیز روز سیزدهم مبارک آمده است.
مردم ایران باستان در مورد این روز معتقد بودند که جمشید شاه )بنیانگذار نوروز) روز سیزده نوروز را در صحرای سبز و خرم، خیمه و خرگاه برپا می کرد و بار عام می داد. چندین سال متوالی این کار را انجام داد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و مراسم درآمد.
در تحلیلی دیگر این طور بیان می گردد که ایرانیان پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن که به یاد دوازده ماه از سال است، روز سیزدهم نوروز را که فرخنده است به باغ و صحرا می رفتند و شادی می کردند و در حقیقت بدین ترتیب رسمی بودن دوره نوروز را به پایان می رسانیدند.
در تحلیل دیگری چنین بیان می گردد که اعتقاد به عمر 12 هزار ساله جهان نزد زرتشتیان، تحت تأثیر نجوم بین النهرین است که معتقد بودند هر یک از دوازده اختر که خود به یکی از برج های دوازده گانه حاکم است، هزار سال به جهان حکومت خواهد کرد. بدین روی عمر جهان دوازده هزار سال است و در پایان دوازده هزار سال، آسمان و زمین درهم خواهد شد.
بنا براین اصل اعتقاد به دوازده هزار سال و دوازده ماه سال تأثیر معتقدات بابلی است. پس از دوازده هزار سال، آشفتگی آغازین باز می گردد پس جشنهای دوازده روز در فروردین آغازسال با سال دوازه ماهه و دوره دوازده هزار ساله عمر جهان مربوط است.

انسان آنچه را در این دوازده روز پیش می آمد، سرنوشت سال خود می انگاشت. از پیش از نوروز انواع دانه ها را می کاشتند و هر دانه ای که در طی این دوازده روزه بهتر و بیشتر رشد می کرد آن دانه را برای کاشت آن سال به کار می بردند و گمان داشتند اگر روزهای نوروزی به اندوه بگذرد همه سال به اندوه خواهد گذشت.
12 روز فروردین نماد همه سال بود و چون پس از 12 هزار سال عمر ، آشفتگی نخستین باری دیگر باز می گشت پس در پایان دوازده روز نیز یک روز نشان آشفتگی نهایی و پایان سال را بر خود داشت.

آیین های 13 به در
این رویداد دارای آیین های ویژه ای است که در درازای تاریخ پدید آمده و اندک اندک چهره سنت به خود گرفته است. از آن جمله می توان آیین های زیر را برشمرد.
گره زدن سبزه

سبزه به رود سپردن
خوردن کاهو و سکنجبین
پختن خوراک های گوناگون به ویژه آش رشته

توصیه های سیزده بدری :

1- حتماً سبزه و یا سبزه ها به همراه ماهی یا ماهی های قرمز خود را در این روز با خود بیاورید (دلیل آن را در آخرین توصیه توضیح داده شده)

2- گردشگران طبیعت اگر می خواهند که از آتش چوبی استفاده کنند بهتر است ذغال خریداری کرده و حجم ذخیره چوبی طبیعت را کاهش ندهند.

3- محل هایی را برای نشستن انتخاب کنید که منجر به تخریب چمنزارها، درختان، درختچه ها و بیشه زارها نشود، سعی کنیم ذخیره های چوبی کشور را برای گرم کردن غذا استفاده نکنیم

4- در روز طبیعت، کیسه هایی به همراه داشته باشیم و بقایای مواد خوراکی را در آن قرار داده و به همراه خود بازگردانند

5- از شکستن شاخ و برگ درختان در روز سیزده بدر خودداری کنید.

6- بهمراه داشتن یک دستگاه خاموش کننده پودر و گاز آتش نشانی و کیف محتوی لوازم کمکهای اولیه جهت استفاده در مواقع ضروری الزامی می باشد

7- آقا پسرها موقع بازی با توپ عمداً توپ را در محل نشتن همسایگان نیدازند

8- لطفاً در روز طبیعت دور قلیان و استعمال دخانیات خط بکشید

9- آقا پسرهای مجرد دور و بر چمن ها به هیچ عنوان نروند که در دام عاشقی گرفتار خواهید شد

10- Lady های محترم لطفاً چمن ها را محکم گره نزنید و سعی کنید با فاصله گره بزنید بالاخره یکی پیدا میشه

11- در آخرین ساعات سیزده به در حتماً ماهی قرمز خود را به استخرهای مخصوص ماهی قرمز انداخته و سبزه های خود را به رود (خواهشاً به جای توپ فوتبال مورد استفاده نگیرد)

ارتباط با مسیحیت
برخی از محققان عقیده دارند که عقیده به نحوست عدد سیزده اثری است که از ارتباط و مجاورت با عالم مسیحیت به زرتشتیان و بعد از آنان مسلمانان انتقال یافته است. اصل این عقیده به این صورت است که یهودای اسخر یوطی یکی از دوازده حواری مسیح نقشه کشید تا وی را تسلیم مخالفانش کند و قرار گذاشت تا وقتی وارد محفل مسیح شود، او را ببوسد تا دشمنان او بتوانند تشخیص دهند که کدامیک از افراد حاضر در محفل مسیح است. بدین ترتیب مسیح دستگیر شد و چون یهودای اسخر یوطی سیزدهمین فردی بود که به جرگه مسیح و یازده شاگرد دیگرش در آمد و شمارهٔ آنان به سیزده رسید مسیح گرفتار و محاکمه و مصلوب شد. عیسویان بدین علت عدد سیزده را شوم می دانند.

بررسی علمی انطباق پوریم و سیزدهم فروردین
براساس تقویم یهود واقعهٔ پوریم در ۱۳ اَدار سال ۳۴۰۵ عبری معادل با ۲۵ فوریه ۳۵۵ قبل از میلاد و ۶ اسفند سال ۹۷۷ قبل از هجری شمسی، اتقاق افتاده که با تاریخ ۱۳ فروردین آنزمان دقیقاً ۳۷ روز اختلاف وجود دارد. البته با توجه سالهای کبیسه عبری احتمال اینکه در بعضی سالهای دیگر، این دو کمی به هم نزدیکتر یا دورتر شوندهست اما در طول تاریخ، این دو واقعه هیچگاه برهم منطبق نمی شوند.  واصولا پوریم یک عید زمستانی است تا بهاری.

بسته بندی

سیزدهم فروردین روز طبیعت (سیزده بدر)